Bir web sitesi yaparken genelde site iceriğini hazırlama aşamasını uzun tutar, yayınlama aşamasını ise pek önemsemeyiz. Oysa web yayıncılığının temel ilkeleri, amatör bir siteyle profesyonel bir siteyi birbirinden ayıran en önemli etkenlerdendir. Sitenizi web'e yerleştirirken bilmeniz gereken 25 ipucunu sizler icin derledik.
01 İki basamaklı FTP
Web editörlerinin pek coğu sitenizi doğrudan yayınlama özelliğine de sahiptir, böylece değişikliklerinizi doğrudan web sitenize aktarabilirsiniz. Fakat yayınlamadan önce değişikliklerinizi kontrol etmek istiyorsanız, web editörünüzü sayfalarınızı sabit diskinize kaydedip tarayıcınızda acacak şekilde ayarlayın.
02 ASCII FTP
FTP aracılığıyla HTML sayfalarınızı (veya CSS ve script dosyaları) aktarırken ASCII modunda aktardığınızdan emin olun, böylece satır araları doğru kullanılmış olur. Aksi halde bir sürü kısa satır veya upuzun tek bir satırla karşılaşabilirsiniz. Grafiklerin, seslerin, EXE dosyalarının ve Notepad ile acamayacağınız her şeyin binary modunda gönderildiğinden emin olun. Çalıştığınız her dosya uzantısı icin gerekli transfer modunu bir kez ayarlarsanız daha sonra elle değişiklik yapmanız gerekmez.
03 Pasifleşin
Web sitenizi işyerinizden upload ediyorsanız ve ofisinizde geniş caplı bir güvenlik duvarı (firewall) kullanılıyorsa, sunucunuza erişebilmek icin pasif modda bağlanmanız gerekebilir. FTP programınızın bağlantı ayarlarını bunu otomatik yapacak şekilde ayarlayın ki her seferinde değiştirmenize gerek kalmasın.
04 Otomatik yayın
Otomatik olarak web sayfası oluşturan programlar sadece web editörleri değildir; bunu Excel'le de yapabilirsiniz. İstediğiniz hücreleri secin, Dosya > Web Sayfası Olarak Kaydet'i secin ve seciminizi gösteren radyo düğmesine basın. Temel Excel kontrollerinin sayfada yer alması icin ‘Etkinlik Ekle'yi secin ve Yayımla'ya tıklayıp ‘Bu sayfa her kaydedildiğinde otomatik olarak yeniden yayımla'yı işaretleyin. Böylece dosyayı her güncellediğinizde upload etmeniz icin bir web sürümü de hazır olacaktır.
05 Sürükle ve bırak
Hicbir FTP programı kurulu olmayan bir sistemden FTP sunucunuza ulaşmanız gerekebilir. Basit işlemler icin yeni bir FTP programı kurmak yerine Internet Explorer'ı kullanabilirsiniz. ftp://ftp.websiteniz.com/ şeklinde FTP adresini yazın ve kullanıcı bilgilerinizi girin. Kullanıcı bilgileriniz sorulmadan anonim kullanıcı girişi yapılıyorsa, ftp://kullanıcı@şifre:ftp.websiteniz.com şeklinde giriş yapabilirsiniz. Fakat bu durumda şifrenizin adres satırında görüneceğini unutmayın. Bu pencerede tıpkı sabit diskinizdeymiş gibi dosyaları yönetebilirsiniz. Yüklemek istediğiniz dosyaları sürükleyip pencereye bırakmanız yeterli. Tüm tarayıcı pencerelerinizi kapattığınızda oturum da kapanmış olur.
06 Günlük tutun
Sitenizi güncellemenin en kolay yollarından biri de web günlüğü (blog) hesabı kullanmaktır. Çünkü günlüğü sayfanıza bir kez adapte ettikten sonra web'e erişebildiğiniz her yerden güncelleme yapabilirsiniz. Bir web günlüğü sahibi olmak icin www.blogger.com veya www.livejournal.com adreslerini ziyaret edebilirsiniz.
07 Doğrulayın
Web sayfalarınızı kendiniz kontrol ettikten sonra bir kez de http://validator.w3.org/ adresindeki W3C DoğrulamaHizmeti'ni kullanarak kontrol edin. Bu hizmet sayfalarınızın standartlara uygun olmadığını belirlemenize yardımcı olur.08 Renkleri görün
Size şaşırtıcı gelebilir ama sandığınızdan cok daha fazla renk körü internet kullanıcısı var. Web sitenizi nasıl gördüklerini merak ediyorsanız sitenizi http://colorfilter.wickline.org/ adresindeki ‘Renk Körü Web Sayfası Filtresi'nde inceleyebilirsiniz.
09 Sahip olduklarınızı bilin
Web sunucunuzda calışması gereken script'ler kullanacaksanız, sunucunuzun gerekli dili (Perl, ASP, PHP vs.) desteklediğinden emin olun ve bunları nasıl kullanabileceğinizi öğrenin. Perl ve PHP script'leri icin bazı dosyalarda CHMOD değişikliği yapmanız gerekebilir, karmaşık bir script'le calışmaya başlamadan önce tüm bunlar icin yetkiniz olup olmadığını öğrenin.
10 Boyutunuzu secin
Herkesin aynı ekran cözünürlüğünü kullanmasını veya tarayıcı pencerelerinin ekranı kaplamasını bekleyemezsiniz. Bu yüzden web sitenizi farklı cözünürlüklerde test etmeniz gerekir. Web editörünüzün tarayıcı pencerelerini istediğiniz boyutta acma gibi bir özelliği yoksa, http://www.dqsd.net/ adresinden indirebileceğiniz Quick Search Deskbar ile pencereleri belli boyutlarda acabilirsiniz.
11 Varsayılanları kullanın
Çoğu web sunucusu dizin adını yazdığınızda otomatik olarak INDEX, MAIN veya DEFAULT adlı .htm veya .html uzantılı bir sayfayı yükler. Böylece dizinleriniz icin daha kısa adresler kullanabilirsiniz. Yine de her dizinine bir varsayılan sayfa koymayı unutmayın, cünkü bazı web sunucuları varsayılan sayfası olmayan dizinlerin tüm iceriğini gözler önüne serebilir. 12 Index'e bağlantı vermeyin
Index sayfanız yerine dizin adına link vermeniz daha sağlıklıdır, cünkü bazı tarayıcılar www.siteniz.com/kitaplar/ adresinin www.siteniz.com/kitaplar/index.html ile aynı olduğunu anlayamaz ve bu yüzden ziyaretcileriniz girmiş oldukları sayfaların renk kodlarını doğru olarak görmez.
13 Arama motorlarıArama motorlarının yardım sayfalarını inceleyin. Sayfalarınızın listelenmesi icin neler gerektiğini öğrenin ve uygulayın. Google gibi bazı arama motorlarının arama sonucları cok ince hesaplamalara dayanır, bu nedenle sitenizin sıralamadaki yeri sürekli değişebilir. Bunu fazla önemsemeyin. Zamanınızı arama sonuclarıyla uğraşmak yerine sitenizi geliştirmek icin harcayın. Tüm sayfalarınızın acıklayıcı bir başlığa sahip olduğundan ve TITLE etiketinin HEAD bölümünün başında bulunduğundan emin olun. Grafiklerinizin tümünü ALT etiketi kullanarak acıklamaya calışın. Sayfalarınızda kullanacağınız META etiketleri önemlidir, fakat Google başta olmak üzere bazı arama motorları cok fazla suistimal edilen bu etiketleri dikkate almamaktadır. Yine de META etiketlerini doğru kullanın ve iceriğinizle ilgisi olmayan anahtar kelimelerden sakının.
14 Yapılanın
Tüm web sitenizin aynı klasörde bulunması gerekmez. Dosyalarınızı doğru şekilde klasörlere ayırırsanız daha sonra yönetmesi kolaylaşacaktır. Böylece belli bir bölümde sorun yaşandığında doğru klasöre odaklanabilir veya sıkca güncellediğiniz bir bölüm varsa ilgili dosyaları daha rahat bir şekilde silebilirsiniz. Klasör yapınızı siteniz üzerinde calışmaya başladığınızda oluşturun, cünkü yolun yarısına geldiğinizde dosya ve klasör isimlerini değiştirmeniz tüm linklerinizi de değiştirmenizi gerektirecektir. Üstelik arama motorları yeni sayfalarınızı keşfedene dek sitenizi arayanlara size ulaşamayabilir
15 Slash kullanın
Dizin adıyla biten tüm adreslerinizin sonunda bölme (slash) işareti (/) kullanmayı unutmayın. Slash'le bitmeyen www.siteniz.com/kitaplar adresini kullandığınızda tarayıcınız kitaplar adlı dosyayı ister, web sunucusu bu dosyayı bulamaz ve tarayıcının adresin sonuna slash ekleyip tekrar denemesini söyler. Bu işlemler otomatik olarak gercekleşse de sayfanın yüklenme süresini uzatır, hatta bazı cok eski tarayıcılarda sayfa görüntülenemez.
16 Uyumlu olun
Web sunucunuzdaki dizin yapısı sabit diskinizdekiyle aynı olmayacaktır. Bu yüzden linklerinizde sabit diskinize ait tam dosya yolları kullanmaktan kacının, dosyayı web sunucunuza yüklediğinizde bu linkler calışmaz hale gelecektir.
17 E-posta adresinizi gizleyin
Ziyaretcilerinizin size ulaşabilmesi icin e-posta adresini sitenizde mutlaka belirtmeniz gerekiyor, fakat hicbir koruma olmadan sitenize yerleştireceğiniz e-posta linki de spam robotlarına kolay lokma olacaktır. Bunun yerine e-posta adresinizi belirten bir grafiği jаvascript'le linklemeyi deneyebilirsiniz. Size ulaşmak isteyenler yine tek tıklamayla eposta gönderebilirler, fakat adresinizi ele gecirmek isteyen tarayıcıların işi cok zorlaşacaktır. Bu uygulamayla ilgili bilgi icin www.joemaller.com/jsmailer.shtml adresini inceleyebilirsiniz.
18 Veritabanınızı hazırlayın
Web sunucunuzdaki veritabanınıza bilgisayarınızda olduğu kadar hızlı ve rahat şekilde veri yazamazsınız. Veritabanınızda bulunması gereken veriler fazlaysa, bunları kendi bilgisayarınızda hazırlayın ve daha sonra veritabanı sunucunuza gönderin.
19 Kısa mı uzun mu?
Web sayfası dosyalarınızın uzantısı olarak .html ya da .htm kullanmanız herhangi bir fark yaratmaz. Çünkü günümüz tarayıcıları her türlü uzantıyı sorunsuz olarak okuyabiliyor. Yine de cok uzun, boşluk ve Türkce karakterler iceren dosya isimleri kullanmaktan kacınmalısınız.
20 Harflerinizi kücültün
Bircok web sunucusu Unix veya Linux tabanlı bir işletim sistemi üzerinde calışır. Bu sistemlerde dosya isimleri büyük - kücük harflere duyarlıdır. Yani Resim.JPG adlı bir dosya yükler ve resim.JPG adresine bağlantı verirseniz resmi göremezsiniz. Karışıklığı önlemek icin her zaman kücük harfleri kullanmanızı öneririz.
Hosting secenekleri
21 FrontPage uzantıları
FrontPage uzantıları (Extensions) tek satır kod yazmanıza gerek kalmadan sitenize ziyaretci defteri, arama motoru, form gibi özellikler eklemenizi sağlar. Bu özellikleri kullanmak istiyorsanız hosting sağlayıcınızın FrontPage uzantılarını desteklediğinden emin olun.
22 Bant genişliği
Sınırsız bant genişliği sağladıklarını iddia eden sitelere inanmayın. Her şeyin bir sınırı vardır. Bu sitelerin sözleşmelerini dikkatle okuyun, fazla bant genişliği kullanırsanız hesabınızı kapatabilir veya daha fazla para talep edebilirler. 20 bin sayfa izlenimi icin ortalama 500 MB bant genişliğine ihtiyacınız olacağını unutmayın.
23 Yedekleme
Bazı hosting sağlayıcılar bunu tüm müşterilerine sunsa da, genel olarak siz talep etmedikce dosyalarınız yedeklenmeniz. İşinizi garantiye alın ve sitenizin güncel bir kopyasını her zaman sabit diskinizde saklayın.
24 Veritabanı secimi
Siteniz icin kücük bir veritabanına ihtiyacınız varsa Access veya ODBC kullanmayı düşünebilirsiniz. Daha detaylı sistemler icin MySQL, SQL Server veya ASP.NET kullanmalısınız. Genelde Linux tabanlı sunucularda MySQL, Windows tabanlı sunucularda SQL Server kullanılır.
25 İstatistikler
Site istatistiklerinize nasıl erişebileceğinizi öğrenin. Hosting sağlayacınızın böyle bir hizmeti yoksa bedava bir sayac servisinden yararlanabilirsiniz. Sayfalarınızı kac kişinin ziyaret ettiği, hangi sayfalara baktığı, hangi arama motorundan geldiği gibi bilgiler sizin icin önemli olmalı. İstatistiklerinizi inceleyerek sitenizin ziyaretci profilini kolayca cıkarabilirsiniz.Kaynak: http://www.pcnet.com.tr/content/view/169/29/
